Aktualności i ogłoszenia
- Szczegóły
- Odsłony: 11587
Gmina Świlcza położona jest w centralnym punkcie województwa podkarpackiego, w zachodniej części powiatu rzeszowskiego. Jest jedną ze 160 gmin województwa podkarpackiego. Graniczy od wschodu z miastem Rzeszów, od północnego wschodu z gminą Głogów Małopolski, od północy z gminą Kolbuszowa, od zachodu z gminą Sędziszów Małopolski, zaś od południa z gminami Iwierzyce i Boguchwała. Gmina Świlcza należy do największych w powiecie rzeszowskim zajmując powierzchnię około 10819 ha. Administracyjnie podzielona jest na 8 sołectw: Świlcza, Bratkowice, Mrowla, Rudna Wielka, Woliczka, Trzciana, Dąbrowa, Błędowa Zgłobieńska. Wsie gminy Świlcza rozpościerają się na pograniczu dwóch makroregionów: Pogórza Karpackiego i Kotliny Sandomierskiej. Można na ich tle wyróżnić jednostki mniejsze, mezoregiony: Podgórze Rzeszowskie (określane w literaturze również jako „Pogórze” lub, rzadziej, „Przedgórze”), Pradolinę Podkarpacką (zwaną również „Rynną Podkarpacką”) oraz Płaskowyż Kolbuszowski.
Południowa część gminy - fragment Podgórza Rzeszowskiego to obszar pokryty lessem z częściowo odsłoniętymi utworami kredowymi w postaci głębokich dolin niewielkich cieków wodnych. Budowę geologiczną stanowią iły mioceńskie, osady rzeczne starszego czwartorzędu i osady glacjalne.Wierzch tworzą utwory lessowe maskujące pierwotny rys rzeźby. Rzeźbę Podgórza Rzeszowskiego charakteryzują niewielkie, lecz urokliwe wzniesienia rzędu 210-300mn.p.m.Walory krajobrazowe ta części wsi zawdzięcza budowie geomorfologiczna i bogatej szacie roślinnej. Krajobraz wyżynny (z dobrymi punktami widokowymi), lessowy, poprzecinany zadrzewionymi i głębokimi dolinami potoków - zwanych lokalnie „Paryjami”. Nietrudno tu trafić na nie zasypane jeszcze wąwozy. Nieodłącznym akcentem krajobrazu jest flora opisywanych wzniesień i parowów z olchami i wierzbami a także osobliwościami w postaci bagiennych siedlisk rosiczki, widłaka czy grzybienia białego.
Nie mniejsze osobliwości geograficzno-przyrodnicze spotkać można w północnej, dolnej części gminy. Znajduje się ona w pasie Rynny Podkarpackiej: równoleżnikowego, płaskiego obniżenia szerokości 4-6 km ciągnącego się u podnóża szeroko rozumianych Karpat. Na terenie gminy przejście Podgórza Rzeszowskiego w Rynnę Podkarpacką ma kształt lessowych języków, nieregularnego brzegu a nawet piaszczysto-lessowych wydm (niewątpliwie wynik erozji z przylegających wzniesień) wpadających w płaskie łąki torfowe. Obniżenie to (średniej wysokości 180-217 m n.p.m.) wykorzystała rzeka Mrowla, która płynie w kierunku wschodnim równolegle do krawędzi karpackiej, przyjmując z tej krawędzi liczne małe dopływy prawobrzeżne. Warstwę humusową Rynny Podkarpackiej tworzy osobliwość tego terenu, torf. Najdalej wysunięta na północ część gminy Świlcza leży na obszarze Płaskowyżu Kolbuszowskiego, w większości pokrytego piaskami i porośniętego bujnymi lasami mieszanymi i iglastymi (borami).
Obszar, na którym rozpościerają się wsie gminy Świlcza, miał złożoną i ciekawą przeszłość geologiczną. Na rzeźbie terenu wycisnęły piętno różne epoki w dziejach ziemi, począwszy od ruchów górotwórczych, które wypiętrzyły Karpaty, aż do ostatnich zlodowaceń na ziemiach polskich i ich reperkusji w postaci erozji pagórków lessowych, akumulacji glacjalnej i fluwialnej oraz powstaniu w ostatnich tysiącleciach zasobnych pokładów torfu.
- Szczegóły
- Odsłony: 20177
Gmina Świlcza zajmuje powierzchnię 10.819 ha i tworzy 8 miejscowości: Błędowa Zgłobieńska, Bratkowice, Dąbrowa, Mrowla, Rudna Wielka, Świlcza, Trzciana i Woliczka.
Sołectwa Gminy:
- Błędowa Zgłobieńska - 527 ha
- Bratkowice - 4 697 ha
- Dąbrowa - 791 ha
- Mrowla - 826 ha
- Rudna Wielka - 542 ha
- Świlcza - 1 865 ha
- Trzciana - 1 176 ha
- Woliczka - 395 ha
- Szczegóły
- Odsłony: 9590
Styk Pogórza Karpackiego i Kotliny Sandomierskiej, na którym położona jest dzisiejsza gmina Świlcza, był od zarania dziejów szlakiem wędrówek ludzi w poszukiwaniu siedlisk. Urozmaicony krajobraz tych terenów sprzyjał osadnictwu. W czasach prahistorycznych występowały tu lesiste wzniesienia, pełne różnego gatunku zwierząt. W miejscu, gdzie znajdują się obecnie zasobne pokłady torfu, niegdyś falowały rozległe jeziora wypełniające dawne koryto Prawisły. (Prawisła do ostatniego zlodowacenie, ok. 10 tys. lat temu, odprowadzała tędy wody z Karpat do Morza Czarnego).
Na teranie gminy Świlcza zewidencjonowano około dwustu stanowisk archeologicznych, świadczących o przebywaniu ludzi i zakładaniu osad od schyłkowego paleolitu (ok. 12 tys. lat temu), aż do czasów średniowiecznych. Wśród licznych znalezisk i odkryć, na szczególną uwagę zasługują dwa. W 1936 roku, podczas prac przy eksploatacji torfu w Trzcianie, wydobyto 6 siekierek brązowych (5 z tzw. piętką i 1 tulejkowatą) pochodzących z późnej epoki brązu (przełom XIII/XII w. p.n.e.).
Prowadzone w Świlczy w latach 70. i 80. XX wieku prace archeologiczne doprowadziły do odkrycia osady z V w. n.e., której mieszkańcy trudnili się obróbką bursztynu. Utrzymywali oni kontakty handlowe z Rzymianami. Podczas prac badawczych wydobyto spod ziemi m.in. bursztynowe paciorki, surowiec bursztynowy przeznaczony do obróbki, srebrne fibule (zapinki do spinania szat) oraz rzymskie monety. Dzięki tym odkryciom i ich naukowej interpretacji Świlcza zaistniała w nauce i literaturze archeologicznej, w skali międzynarodowej.
W średniowieczu i czasach nowożytnych (do 1772 r.) ciekawie przedstawiało się położenie wsi obecnej gminy Świlcza. Połowa z nich: Świlcza, Rudna Wielka, Przybyszówka, Bzianka i Woliczka należały do województwa ruskiego, a druga połowa: Bratkowice, Mrowla, Trzciana, Dąbrowa i Błędowa Zgłobieńska, do województwa sandomierskiego – granice tych miejscowości był równocześnie granicą województw. W czasach piastowskich była to granica państwowa między Małopolską a Rusią.
- Szczegóły
- Odsłony: 46108
1. Położenie, walory przyrodnicze i gospodarcze
Gmina Świlcza położona jest w centralnym punkcie województwa podkarpackiego, w zachodniej części powiatu rzeszowskiego. Z racji sąsiedztwa z Rzeszowem (stolicą regionu), wchodzi w skład aglomeracji rzeszowskiej. Oprócz Rzeszowa, gmina Świlcza sąsiaduje od północnego wschodu z gminą Głogów Małopolski, od północy z Miastem i gminą Kolbuszowa, od zachodu z Miastem i gminą Sędziszów Małopolski oraz gminą Iwierzyce, natomiast od południa z Miastem i gminą Boguchwała. Administracyjnie podzielona jest na 8 sołectw. Są to Błędowa Zgłobieńska, Bratkowice, Dąbrowa, Mrowla, Rudna Wielka, Świlcza, Trzciana i Woliczka - więcej informacji.
Obszar gminy jest w 90% zwodociągowany i skanalizowany, posiada również sieć gazową i telefoniczną. Wodociąg gminny zaopatrywany jest z kilku ujęć studni głębinowych zlokalizowanych w Świlczy, Bratkowicach i Trzcianie. Ścieki bytowe odprowadzane są z 8 sołectw kanalizacją sanitarną do oczyszczalni ścieków zlokalizowanej w Świlczy-Kamyszynie. Gmina Świlcza znajduje się między II i III strefą (korzystną i dość korzystną) w klasyfikacji obszaru Polski pod względem możliwości wykorzystania wiatru, jako źródła energii.
2. Ludność, powierzchnia
Gmina Świlcza zajmuje powierzchnię 10819 ha. Zamieszkiwana jest przez ok. 16 tyś. osób. Do najbardziej zaludnionych i o największej powierzchni wsi należą: Bratkowice, Świlcza oraz Trzciana. Najmniej liczne i o najmniejszej powierzchni wsie to Błędowa Zgłobieńska i Woliczka. Wskaźnik zaludnienia Gminy wynoszący 139 osób/1 km2, świadczy o wysokiej koncentracji ludności. Wynika to z faktu dogodnej, dobrze rozwiniętej komunikacji drogowej i kolejowej oraz bliskości rynku pracy i zbytu - więcej informacji ...
3. Gospodarka
Gmina Świlcza ma charakter wielobranżowy. Bliskie sąsiedztwo Miasta Rzeszowa sprawia, że jest ona pod silnym wpływem tej aglomeracji. Na terenie gminy 690 podmiotów gospodarczych posiada wpis do ewidencji działalności gospodarczej w tutejszym Urzędzie (stan na 30.09.2014 r.). Liczba podmiotów gospodarczych w poszczególnych miejscowościach: Błędowa Zgłobieńska – 21, Bratkowice – 132, Dąbrowa - 30, Mrowla - 61, Rudna Wielka – 85, Świlcza – 201, Trzciana – 108, Woliczka – 23. Na terenie gminy swoją siedzibę mają następujące firmy: SUZUKI i CITROEN (Świlcza), chemia gospodarcza, samochodowa Blux-Cosmetics (Trzciana), produkcja i usługi meblowe RESTOL (Bratkowice), hurtownia spożywcza DRIPOL (Trzciana), przedsiębiorstwo handlowe DOBIS (Trzciana), Usługi Dźwigowe DŹWIG-SERWIS (Świlcza), Firma Handlowa ZULIBET (Świlcza), Zakład Betoniarski ZOF-BET (Świlcza), Zakłady Produkcyjne Systemów Sanitarnych KARMAT (Świlcza), Zakłady Piwowarskie (Świlcza), Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe LAMTEX (Świlcza), Przedsiębiorstwo Handlowo-Produkcyjne PEHMAET i PEPLAST (Rudna Wielka), Zakład Usługowo-Handlowo-Produkcyjny IN-PEST (Rudna Wielka), Zabiegi Higieny Sanitarnej POLIESTER (Rudna Wielka), SAPIR (Rudna Wielka), DAF Wanicki (Trzciana). Wiele osób zamieszkujących teren gminy prowadzi działalność gospodarczą na duża skalę poza gminą np. w Rzeszowie. W większości jest to działalność jednoosobowych podmiotów gospodarczych na zasadzie samozatrudnienie prowadząc działalność handlowa np. handel obwoźny, usługi transportowe, czy usługi budowlane. Dużym zainteresowaniem cieszy się baza hotelowa o wysokim standardzie. Należą do nich: Hotel i Restauracja Nowy Dwór, Rewia Hotel Restauracja Imperium oraz Hotelarstwo Apollo. Oferowana pomoc publiczna dla podmiotów gospodarczych: przychylność i pomoc administracji samorządowej i rządowej, dostępność do infrastruktury technicznej oferowanych terenów, korzystne położenie geograficzne w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Rzeszowa oraz dobrze rozwinięta sieć komunikacyjna.
4. Edukacja Gmina Świlcza posiada stosunkowo dobrze rozwiniętą sieć placówek oświaty i wychowania. Baza szkolnictwa jest trafnie zlokalizowana i dostosowana do sieci osadniczej.
Sieć szkół i przedszkoli oraz innych placówek przedstawia się następująco:
- Zespół Szkół w Dąbrowie (Szkoła Podstawowa i Przedszkole),
- Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Bratkowicach,
- Szkoła Podstawowa Nr 2 im. Jana Pawła II w Bratkowicach z oddziałem przedszkolnym,
- Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Marii Konopnickiej w Mrowli z oddziałami przedszkolnymi,
- Szkoła Podstawowa im. Stanisława Dąmbskiego w Rudnej Wielkiej z oddziałami przedszkolnymi,
- Szkoła Podstawowa im. św. Jana Kantego w Świlczy,
- Szkoła Podstawowa w Trzcianie z oddziałami przedszkolnymi,
- Przedszkole Publiczne im. Jana Pawła II w Bratkowicach,
- Przedszkole Publiczne w Świlczy,
- Przedszkole Publiczne w Trzcianie,
- Żłobek Gminny w Trzcianie
- Żłobek Gminny w Bratkowicach.
Ponadto na terenie gminy prowadzone są placówki prowadzone przez inne podmioty niż Gmina Świlcza. Są to:
- Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Bratkowicach,
- Niepubliczna Szkoła Podstawowa i Niepubliczne Przedszkole w Błędowej Zgłobieńskiej (w budynku byłej szkoły podstawowej),
- Niepubliczna Szkoła Muzyczna I stopnia w Trzcianie,
- Zespół Szkół Techniczno- Weterynaryjnych,
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Mrowli.
5. Ochrona środowiska
Gmina Świlcza posiada „Gminny program ochrony środowiska” i „Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Świlcza”. Na terenie gminy działa biologiczna oczyszczalnia ścieków z osadem czynnym, biologiczną defosfatacją, denitryfikacją i nitryfikacją. Obecnie przepustowość oczyszczalni wynosi Q= 1940 m3/d.