Na terenie Gminy znajduje się około 100 wiejskich kapliczek i krzyży usytuowanych przy domach, drogach, wśród pól i leśnych ścieżek.
Najliczniejszą grupę stanowią kapliczki. Najstarsze pochodzą z I połowy XIX wieku, a najliczniejsze z II połowy XIX i początku XX wieku. Dawne kapliczki zawierały w sobie figury z drewna. Wykonywali je różni twórcy ludowi, często bezimienni. W otoczeniu bujnej zieleni drzew i krzewów stanowiły i ozdobę terenu i miejsce zadumy.
Kapliczki i krzyże wykonywano głównie z kamienia i drewna, niektóre elementy zdobiące także z metalu. W okresie międzywojennym pojawiły się na szerszą skalę, podobnie jak w całym budownictwie miejskim, cegła, blacha i dachówka. W latach 50-tych XX w. miejsce tradycyjnego budulca zaczął coraz częściej zajmować beton, pustaki, spawane konstrukcje metalowe i sztuczne włókno. Normy występujące w architekturze kapliczek przydrożnych można ogólnie podzielić na parę podstawowych grup:
- kapliczki domkowe – wznoszone w formie niewielkich rozmiarów budynków, będących miniaturami kościoła o zredukowanym programie funkcjonalnym najczęściej jednoprzestrzennego wnętrza. Wznoszone były przeważnie na planie prostokąta, niekiedy zamkniętego niewielką absydką, zwieńczona dachem dwuspadowym lub o większej liczbie połaci, przeważnie z trójkątnym szczytem wydzielonym gzymsem lub okapem. Ich ściany były często ożywione pilastrami lub podziałami płyciowo-ramowymi, a szczyty ozdobione sterczynami. W tej grupie można wymienić m.in. kapliczkę w Dąbrowie z 1899 r., której opiekunem jest p. St. Długosz oraz przy domu nr 139 pochodzącą z 1871r.
- kapliczki szafkowe – w formie płytkiej szafki, w której umieszczano figurkę lub obrazek, przeważnie wieszana na drzewach. Do tej grupy można zaliczyć m.in. kapliczkę w Świlczy z 1888r. (obok nr 544), kapliczkę w Bratkowicach przys. .
- kapliczki – słupy zwieńczone figurą lub latarnią – niegdyś przeważnie wykonane w drewnie, później z kamienia, murowane z cegły a ostatnio z betonu i metalu. Te, które się zachowały nie sięgają zbyt odległych czasów wobec nietrwałości materiału, swą archaiczną formę zawdzięczają jednak prastarej tradycji, mającej źródło zapewne jeszcze w czasach przedchrześcijańskich, a wywodzącej się od figur Światowida. W tej grupie należy wymienić m.in. kapliczki z Bratkowic (obok nr 413a, 358, 213, na Czekaju i obok przystanku PKS).
- kapliczki słupowe – murowane w kształcie wielokondygnacyjnego czworościennego słupa zwieńczonego daszkiem, krzyżem lub figurą. Sam słup występuje w licznych wariantach różniących się podziałami i zdobieniem. Miewa formę piramidalną złożoną z członów zwężających się ku górze, gdzie każde kolejne piętro jest wyraźnie oddzielone od poprzedniego i znacznie od niego węższe lub też słup na całej wysokości jednakowy przekrój, na poszczególne kondygnacje dzielą go jedynie profilowane gzymsy lub proste listwy. W tych odmianach zdobione są z reguły trzy ściany słupa: dwie boczne i frontowa, ta ostatnia najokazalej. Niekiedy, gdy na ścianie frontowej wizerunki (rzeźby lub obrazy) umieszczone są w płytkich niszach, płaskorzeźby zdobiące ściany boczne mają obramienia naśladujące ową wnękę, co nadaje całości jednolity styl, czasem zdobiona jest jedynie ściana frontowa. Proporcje tych kapliczek są bardzo różne. Istotną dla ich charakteru jest dominanta formy architektonicznej nad rzeźbami. Wiele tego rodzaju obiektów odznacza się dużymi rozmiarami i prostymi, kubicznymi formami. Jest to najliczniej reprezentowany typ kapliczki na terenie omawianej gminy. Występują one w każdej wsi a ich wykaz jest zamieszczony na końcu niniejszego opracowania, w spisie zabytków gminy.
- kapliczki – figury przydrożne złożone z prostokątnego postumentu lub podwyższenia o nieregularnej formie (np. utworzonego z polnych kamieni wzmocnionych spoiwem) z daszkiem pokrytym gontem lub dachówką wspartym na czterech słupach i wykonane są one w drewnie lub murowane. Pod zadaszeniem przedstawiona jest postać świętego w pozycji stojącej lub siedzącej. Odmianą tego typu kapliczki jest forma z zadaszeniem nad figurką, w formie metalowego przeważnie pasa wygiętego w łuk arkadowy lub o innym wykroju, np. w ośli grzbiet wspartego na czterech lub dwóch słupach lub prętach. Wymienić tu należy kapliczkę z figurą św. Jana Nepomucena w Mrowli.
Na osobną uwagę zasługują występujące na terenie gminy figury św. Jana Nepomucena. Od chwili kanonizacji w pocz. XVIII w. jego kult zaczął się szerzyć z niezwykłą popularnością. Od początku czczony był jako patron dobrej sławy i tajemnicy spowiedzi. Przedstawiany był w stroju kapłańskim, tj. w sutannie i nałożonej na nią komży, w birecie na głowie. W ręku trzymał krzyż. Niekiedy też wyobrażano go z palcem na ustach albo z zapieczętowanym listem lub kłódką – symbolami tajemnicy lub też obok mostu, z którego go zrzucono. Był też jednym z wielu opiekunów codziennego bytowania ludności wiejskiej, chroniąc ją od wszelkich nieszczęść i dolegliwości. Św. Jan Nepomucen był patronem wód i mostów, a także rolników, chroniąc ich gospodarstwa przed powodzią, gradobiciem czy suszą. Określone zadanie patrona determinowały miejsca, w których ustawiono dla nich figury świętego. Pełniąc pieczę nad żywiołem wody strzegł mostów, dumał nad strugami, potokami i stawami, a ustawiany często pośród pól, miał dbać o ich zroszenie wodą. Jak wspomniano wyżej, jego kult najsilniej rozprzestrzenił się w XVIII w., stąd figury świętego zyskały cechy charakterystyczne dla baroku – sztuki tego okresu. W tym czasie rozpowszechniła się niejako klasyczna forma przedstawienia św. Jana Nepomucena składająca się z posągu dużych, niekiedy naturalnych rozmiarów, ustawionego na postumencie rozczłonkowanym uskokami, gzymsami i płycinami. Postać świętego przedstawiana była w dynamicznej pozie, wysmukła, w dużym skręcie, pochylona, szaty rozwiane. Na uwagę zasługuje drobiazgowe potraktowanie detalu i duża dbałość o szczegóły.
Na terenie gminy Świlcza znajduje się 6 figur św. Jana Nepomucena: w Bratkowicach, Bziance, Dąbrowie, Mrowli, Trzcianie i w Świlczy.